มลพิษจาก ‘แสงสังเคราะห์’ ตัวการกลบแสงดาว

Grid Brief

นักวิทยาศาสตร์ระบุว่า ท้องฟ้ายามค่ำคืนในเมืองใหญ่สว่างขึ้น 1,000 เท่าจากเมื่อ 200 ปีก่อน
แสงจากหลอดไฟก่อกวนนาฬิกาชีวภาพของสิ่งมีชีวิต ทั้งคน สัตว์ พืช และบดบังไม่ให้มองเห็นดวงดาวยามค่ำคืน
ชาวโลก 83% ใช้ชีวิตอยู่ใต้ท้องฟ้าที่เต็มไปด้วยมลพิษทางแสง ซึ่งปริมาณเพิ่มเร็วกว่าจำนวนประชากรโลก 2 เท่า

การไปแคมปิ้งคือหนึ่งในกิจกรรมยอดนิยมของยุคนี้ เราจึงมีโอกาสได้เห็นรถขับออกนอกเมืองพร้อมขนอุปกรณ์แคมปิ้งเต็มหลังคารถกันอยู่บ่อย ๆ แต่แทนที่จะได้กางเต็นท์นอนดูดาวระยิบระยับเต็มฟ้าอย่างที่คิดไว้ กลับได้เห็นเพียงแสงริบหรี่อยู่ไกล ๆ ต้นเหตุที่ทำให้ฟ้าสว่างจนกลบแสงดาวนั้นอาจมาจากการใช้หลอดไฟผิดประเภทจากหน้าบ้านคุณก็เป็นได้นะ!

แสงสังเคราะห์เปลี่ยนชีวิต

ปีที่ผ่านมา Death Valley อุทยานแห่งชาติใหญ่ที่สุดในรัฐตอนล่างของสหรัฐอเมริกา มีอุณหภูมิพุ่งสูงถึง 54.4 องศาเซลเซียส นอกจากวิกฤตอากาศร้อน อุทยานแห่งนี้ยังเผชิญวิกฤต ‘มลพิษทางแสง’ ที่นับวันจะรุนแรงมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งมีสาเหตุมาจากแสงไฟในเมืองลาสเวกัส ตลอดจนเมืองใกล้เคียงนั่นเอง

แสงสังเคราะห์จากหลอดไฟถึงขั้นเป็นมลพิษได้เลยหรือ คำตอบก็เพราะแสงไฟสังเคราะห์ไม่ใช่แค่เพียงทำให้เรามองไม่เห็นดาวบนท้องฟ้า แต่ยังกระทบต่อวงจรการตื่นการนอน การผสมพันธุ์และความเจริญอาหารของพืชและสัตว์ (โดยเฉพาะสัตว์ที่ออกหากินตอนกลางคืน) เรียกได้ว่าแสงสังเคราะห์ส่งผลกระทบตั้งแต่ต้นกระบองเพชร ค้างคาว กบ เขียด นก คางคก เต่าทะเลไปจนถึงแมงเม่า เนื่องจากก่อนที่โลกจะมีหลอดไฟ สิ่งมีชีวิตเหล่านี้ล้วนอาศัยแสงสว่างตามธรรมชาติเป็นดั่งนาฬิกาชีวิต เช่น แสงอาทิตย์ปลุกให้ตื่น แสงจันทร์และแสงดาวคือสัญญาณเตือนว่าถึงเวลานอนแล้ว แต่หลอดไฟทำให้ทุกแห่งหนสว่างราวกับตอนกลางวันได้ตลอดเวลา

ชาวโลก 83% ใช้ชีวิตอยู่ใต้ท้องฟ้าที่เต็มไปด้วยมลพิษทางแสง ซึ่งปริมาณเพิ่มเร็วกว่าจำนวนประชากรโลก 2 เท่า

แสงไฟสังเคราะห์ยังเดินทางจากแหล่งกำเนิดแสงไปได้ไกลกว่า 349 กิโลเมตร จึงไม่แปลกที่แสงจากหลอดไฟในเมืองลาสเวกัสจะสว่างไปถึงอุทยานแห่งชาติ Death Valley ที่อยู่ห่างออกไป 177 กิโลเมตรได้ มลพิษแสงจึงส่งผลกระทบกับพืชพันธุ์และสัตว์ป่า ตลอดจนผู้คนที่ชมชอบการแคมปิ้ง ซึ่งสู้อุตส่าห์เดินทางเข้าป่าบุกไปกลางทะเลทราย เพื่อจะอยู่ห่างไกลจากแสงสีแห่งความศิวิไลซ์ แต่กลับไม่ได้เห็นท้องฟ้าเกลื่อนดาวดังใจหวัง รวมไปถึงประชากรโลก 83% ที่ใช้ชีวิตอยู่ท่ามกลางมลพิษทางแสงอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน

แสงสว่างที่สูญเปล่า

ใช่ว่าแสงสว่างจะมีแต่ข้อเสียเท่านั้น แสงไฟสังเคราะห์มีข้อดี หากใช้ให้ถูกวิธีจะได้ไม่เป็นอย่างที่ National Park System (NPS) หรือกรมอุทยานแห่งชาติสหรัฐฯ บอกไว้ว่า แสงไฟนอกบ้านที่เราใช้กันอยู่นั้นสว่างเกินไป และ ส่องสว่างผิดที่มากเกินไป

การใช้แสงไฟสังเคราะห์แบบไม่ก่อให้เกิดมลพิษทางแสง ทำได้ดังนี้

เปิดใช้งานต่อเมื่อจำเป็น
ส่องสว่างเฉพาะในบริเวณที่จำเป็นต้องสว่าง
แสงไม่สว่างจ้าเกินไป เพราะจะทำให้มองไม่เห็นได้เหมือนกัน (เหมือนตอนที่โดนรถเปิดไฟสูงส่องเข้าตา)
ใช้หลอดไฟที่ปล่อยแสงสีฟ้าให้น้อยที่สุด
ให้อุณหภูมิแสงไม่เกิน 3000 เคลวิน (Warm Light)
มีอุปกรณ์ครอบหลอดไฟเพื่อปรับให้แสงส่องลง ไม่กระจายส่องท้องฟ้า

คุณสมบัติเหล่านี้มีอยู่ในหลอดไฟแอลอีดี และกรมอุทยานแห่งชาติสหรัฐยังร่วมมือกับ Illuminating Engineering Society (IES) พัฒนา ‘หลอดไฟที่เป็นมิตรต่อแสงดาวและทางช้างเผือก’ เพื่อติดตั้งในอุทยานแห่งชาติทั่วสหรัฐฯ

แม้ว่าคุณจะไม่ใช่สมาชิกแก๊งแคมปิ้งที่ชอบนอนดูดาวก็ตาม แต่การเปลี่ยนไปใช้หลอดไฟแอลอีดีที่ให้อุณหภูมิแสงอบอุ่น เพื่อช่วยลดมลพิษแสง ซึ่งเป็นวิกฤตที่ลุกลามเร็วกว่าอัตราการเพิ่มจำนวนประชากรมนุษย์ถึง 2 เท่า ก็เท่ากับได้มีส่วนช่วยดูแลโลกใบนี้

Cover Illustration โดย Pattanaphoom P.

ที่มา