ปลูกต้นอะไรให้
ช่วยลดฝุ่น PM 2.5 

ฤดูฝุ่นมาเยือนอีกครา ดังจะเห็นได้จากรายงานวัดค่าฝุ่น PM 2.5 ที่เริ่มขึ้นสูงในบางพื้นที่ และมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มสูงขึ้นในฤดูร้อน แต่อย่าชะล่าใจรอให้ฝุ่นมาแล้วค่อยหาทางรับมือ เราสามารถป้องกันหรือบรรเทาค่าฝุ่นได้ตั้งแต่วันนี้และตลอดปีด้วยเพื่อนเก่าแก่ของเราที่ชื่อว่า ‘ต้นไม้’ 

ต้นไม้ช่วยลดฝุ่น PM 2.5 ได้อย่างไร

1. ต้นไม้สามารถดูดซับกลิ่น มลพิษและฝุ่นละอองผ่านทางใบ เปลือกหรือลำต้นได้อยู่แล้ว ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ชนิดใดก็ตาม จึงมีคุณสมบัติดักจับฝุ่นละอองขนาดเล็กในอากาศได้
2. เมื่ออากาศที่มีมลพิษเจือปนไหลผ่านเรือนยอดของต้นไม้แล้ว ปริมาณฝุ่น PM 2.5 จะลดลงได้ 10 – 50% และอุณหภูมิลดลง 0.4 – 3 องศาเซลเซียส
3. ฝุ่น PM 2.5 จะเกาะแน่นตามผิวใบ ซึ่งมีสารคล้ายขี้ผึ้งหุ้มบาง ๆ และมีเส้นขนปกคลุมผิวใบ เปลือก กิ่งก้านหรือลำต้น เมื่อโดนน้ำฝนหรือการพ่น/รดน้ำใส่เรือนยอดจะช่วยชะล้างฝุ่นได้ 
4. ฝุ่น PM 2.5 จะเข้าไปสะสมในเนื้อเยื่อของพืชได้ทางปากใบและช่องอากาศตามกิ่งและลำต้น
5. การสังเคราะห์แสงของพืชช่วยดูดฝุ่น PM 2.5 และก๊าซพิษต่าง ๆ เข้าไป แล้วเปลี่ยนเป็นออกซิเจนและไอน้ำออกมาแทนที่ ช่วยฟอกอากาศให้สะอาดได้ตามธรรมชาติ 

สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ร่วมกับ คณะวัฒนธรรมสิ่งแวดล้อมและการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒและคณะ ได้นำเสนอผลงานวิจัยเรื่อง ‘จัดวางต้นไม้อย่างไรให้ลดฝุ่น PM 2.5’ โดยเสนอแนะว่า การจัดเรียงต้นไม้ที่เหมาะสมจะช่วยกำบังฝุ่นได้ถึง 20-60% ประกอบไปด้วยต้นไม้ 3 ระดับ ได้แก่ ไม้ขนาดใหญ่ ไม้ขนาดกลางและไม้ขนาดเล็ก โดยมีหลักการคัดเลือกต้นไม้ ดังนี้

1. ทรงพุ่มถึงเรือนยอด ไม่หนาทึบ ระบายอากาศดี 
2. ใบมีขนาดเล็ก มีขนหนาแน่น ใบขรุขระ มีเส้นใบแขนงมาก มีต่อม ตุ่ม 
3. หากเป็นใบเรียบควรมีไขเหนียวหุ้มบาง ๆ ช่วยดักจับฝุ่น  
4. อัตราการคายน้ำสูง แลกเปลี่ยนก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ได้ดี 
5. เป็นไม้ไม่ผลัดใบ หรือผลัดใบระยะสั้น 
6. ควรปลูกคละกันระหว่างไม้ผลัดใบ ไม่ผลัดใบ ไม้ยืนต้นสูง ไม้พุ่มขนาดกลางและขนาดเล็ก

วิธีปลูกต้นไม้ดักจับฝุ่น

แนวที่ 1: ปลูกไม้ยืนต้นเป็นแนวกันชน เช่น ราชพฤกษ์ ประดู่บ้าน พิกุล ทั้งนี้ หากพื้นที่ปลูกอยู่ติดกำแพงที่ดินข้าง ๆ มากเกินไป ไม่ควรปลูกไม้ยืนต้นชิดกำแพงมากเกินไป แนะนำให้ข้ามไปปลูกแนวที่ 2 ได้เลย เพราะอย่างน้อยควรจัดวางพืชสองชั้น 

แนวที่ 2: ปลูกไม้พุ่มขนาดเล็ก เช่น ลิ้นมังกร สับปะรดสี สนใบพาย กุหลาบหนู นีออน หลิวไต้หวัน หนวดปลาหมึกแคระ ประยงค์แคระ พุดซ้อน ฯลฯ

แนวที่ 3: ปลูกไม้พุ่มขนาดกลางสลับกับไม้ยืนต้น โดยไม้พุ่มขนาดกลาง เช่น จั๋ง ชาข่อย ตาเป็ดตาไก่ ยางอินเดีย เฟิร์นบอสตัน เฟิร์นดาบออสเตรเลีย หอมหมื่นลี้ หงส์ฟู่ ฯลฯ ส่วนไม้ยืนต้น เช่น มะเดื่อปล้อง รัก ทองกวาว นิโครธ สะเดา ฯลฯ โดยปลูกห่างจากความสูงของไม้พุ่มแถวแรกครึ่งหนึ่ง 

การดูแลรักษาควรหมั่นรดน้ำสัปดาห์ละ 1 ครั้งเพื่อล้างใบและเพิ่มความชื้นในดิน

‘สวนภูมิทัศน์พรรณไม้ลด PM 2.5’ คือตั วอย่างการจัดวางต้นไม้เพื่อลด PM 2.5 ลองไปชมสวนจริงเพื่อนำมาเป็นแนวทางการจัดสวนที่บ้านหรือออฟฟิศได้ที่ สำนักงานวิจัยแห่งชาติ (วช.) ถนนพหลโยธิน เขตจตุจักร กรุงเทพฯ

Share